In iets meer dan een week tijd zijn in Chili twee voor vrouwen zeer slechte juridische oordelen geveld. Eerst verklaart het Constitutioneel Hof dat de “morning after” pil niet aan meisjes van 13 mag worden gegeven. Vervolgens verklaart het Hooggerechtshof dat de katholieke Kerk het recht heeft te bepalen wie op een openbare (!) school godsdienstles mag geven, waardoor in laatste instante een lesbische lerares haar baan kwijtraakt.

Er is in Chili sinds het (officiële) einde van de  dictatuur een continue strijd gaande om de macht over de moraal. De eerste regeringen na Pinochet (Patricio Aylwin, Eduardo Frei) had de kerk het nog niet zo zwaar. Onder Ricardo Lagos (de vorige en eerste sociaal-democratische president) waren er ook nog niet zoveel aanvaringen tussen de staat en de kerk. Ze gingen meestal over homoseksualiteit. In die zin is het een merkbaar verschil dat er nu een vrouw aan de macht is, een gescheiden bewust ongehuwde moeder.

Chili is het enige land in Zuid Amerika waar abortus nog steeds categorisch verboden is, in alle gevallen.  Ook als het leven van de vrouw in gevaar is. Dus vinden er veel illegale abortussen plaats en gaan veel vrouwen met de ongewenste vrucht de grens met Peru over waar ze het wel kunnen laten doen.

Bachelet had een half jaar geleden ongeveer toegestaan dat de morning-after pil gratis beschikbaar komt, ook voor minderjarige meisjes vanaf 13 jaar. Zonder tussenkomst van arts of ouders. Hetgeen zoals bekend de zelfbenoemde morele autoriteiten van het land tegen de haren in strijkt. Die hebben – via een bestuurder van een deelgemeente van Santiago – processen aangespannen en gewonnen voor het Hooggerechtshof.

Dat is een stevige klap in het gezicht van de Chileense vrouwen. Die toch al niet te veel rechten hebben. In het Spaanse dagblad El Pais van 20-4-2008 lees ik gelukkig dat Bachelet zich distantieert van die uitspraak en zegt dat het een “enorme achteruitgang in gelijkheid” is. Alleen weet de regering dat ze niet in de positie is om er tegenin te gaan. Juridisch kan ze het niet naast zich neerleggen. En als ze het wel doet loopt ze het (ernstig ingeschatte) risico dat rechts (UDI en RN, pinochetistische partijen) zodanig amok gaan maken dat ze alles blokkeren en de toch al onevenredige verhoudingen in het parlement misbruiken om de regering ten val te  brengen. Wanneer de ‘progressieven’ van de Concertación (de huidige regeringscoalitie) open zijn en zeggen waar ze voorstaan en gelijke rechten willen gaan leveren, zouden ze misschien nog wel eens kunnen winnen van de Alianza (rechts dus).

De regering is vandaag in overleg bijeen om ook hierover te spreken wat doet denken dat ze nog geen definitief standpunt heeft ingenomen. Ze zou er nog overigens vrij makkelijk en medisch technisch correct onderuit kunnen:  er is nog geen sprake van een vrucht, dus er is nog geen sprake van abortus. Punt. Maar die weg kiezen ze dus (nog) niet.

Ondertussen gaan de vrouwenbeweging, gezondheidswerkers en sociale bewegingen de straat op tegen het besluit van het Hooggerechtshof. Vanuit de vrouwenbeweging is een mars gestart naar het centrum van Santiago om ook uit te leggen wat de implicaties zijn. Ook in andere steden wordt geprotesteerd.

Het andere verontrustende item was  dat een lesbische vrouw die al 21 jaar tot ieders tevredenheid godsdienstles gaf op een openbare school dat nu niet meer mag.

Sterker nog: de kerk heeft volgens het Constitutioneel Hof het volste recht te bepalen wie geschikt zijn om godsdienstles te geven. Ook aan openbare scholen. Het Hof besloot unaniem (met vijf stemmen) dat een wet uit de tijd van de dictatuur, die ook een duidelijk religieuze tint had, en die bepaalt dat de kerk het certificaat van geschiktheid mag afgeven nog steeds geldt. Sterker nog: het certificaat in kwesite moet uitgegeven worden in overeenstemming met de morele, religieuze en filosofische uitgangspunten van de katholieke kerk, en de staat mag zich er überhaupt niet mee bemoeien te moet leven.

Het lijkt wel of de paus zelf aan het bewind is daar nu. Ook hier laat men het er gelukkig niet bij zitten. Het lijkt erg op de Nederlandse constructie van “het enkele feit” (van homo’s zijn) dat al voldoende zou zijn voor ontslag.