Toen in Chili van 1973 tot 1990 een dictatuur was onder Augusto Pinochet (en daarna een democratuur), waren mijn ouders via de Raad van Kerken Haarlem-Noord betrokken bij een Chili Komitee. Het was een comitee dat nauw samenwerkte met een aantal ballingen uit Chili die lid waren van de Partido Socialista. Langs deze weg ben ik er zelf ook bij betrokken geraakt en is de grondslag voor mijn aanstaande reis gelegd.
Op een gegeven moment – mij is ontschoten in welk jaar – heeft de groep waarin mijn ouders actief waren in hun naieveteit een aantal truuks uitgehaald die samen met de langdurige intensieve schrijfactie van Amnesty International, er voor gezorgd heeft dat de voormalig directeur van de Chileense Centrale Bank, Carlos Lazo Frías, uiteindelijk vrijkwam. Hij was door de dictatuur ter dood veroordeeld.
Een tolk/vertaalster Spaans die bij groep zat belde op een geven moment naar de gevangenis als ware zij de secretaresse van de minister van Buitenlandse Zaken in Nederland, en eiste Carlos Lazo te spreken. Ik geloof dat dat niet gelukt is, maar het scheen wel indruk gemaakt te hebben. Ook hebben we bloemen naar de gevangenis laten sturen, onbekend als we waren met de lokale gewoontes: in Chili doe je dat vooral als iemand dood is gegaan. maar het maakte kennelijk toch veel indruk. Ik weet dat we (ik zat erbij, al was ik mischien net 13) geprobeerd hebben via de internationale Fleurop-bestellijn ofzo die bloemen daar te krijgen. Ik maak me sterk overigens dat onze Chileen (Heber V.) het niet wist …
Maargoed. Mijn ouders herinneren het zich allemaal preciezer (geef maar commentaar!). En vanwege mijn aanstaande reis komt alles natuurlijk weer helemaal boven. Zij vroegen zich ook af hoe het met Carlos Lazo zou zijn en met Heber V. Dus ik stelde hen voor: “Zal ik even mailen met Arrate?”
Jorge Arrate is een bekend econoom en o.m. ex-minister van Mijnbouw onder de UP-regering van Allende (1970-1973). Hier in Nederland was hij in ballingschap actief in het Instituut Nieuw Chili te Rotterdam. In de overgangsregeringen van de Concertación in Chili is Arrate ook regelmatig minister geweest of raadgevend minister, kabinetsscretaris … Als je het precies wilt weten, kijk dan op http://www.jorgearrate.cl .
Vandaag heb ik na een paar dagen antwoord gekregen van deze man. In enigszins vrije vertaling schreef hij het volgende:
“Geachte Judith,
Ik herinner me uw ouders niet meer, maar wel vele andere Hollanders die met nobel hart voor de vrijheid van Chili gewerkt hebben. Het doet er dan ook niet zo veel toe of ik mij hen specifiek herinner: ik waardeer en respecteer hen evenzeer (als wanneer ik me hen nog wel zou herinneren).
Carlos Lazo, een goede vriend en net als ik lid van de Socialistische Partij van Chili, was door de dictatuur ter dood veroordeeld en toen hij vrijkwam was hij een speciale gast op de Dag de Vrijheid in Amsterdam (5 mei?). Ik herinner me de ceremonie heel goed.
Carlos keerde terug naar Chili toen zijn ballingschap voorbij was en heeft van dichtbij het einde van de dictatuur meegemaakt. In die tijd zag ik hem vaak. Sinds een jaar of 8, 10 of 12 (ik weet niet meer precies wanneer) is Carlos aan een hartaanval overleden.
Heber V. is ook een goede vriend van mij en woont momenteel in Chili.
Ik weet dat Hollanders grote reizigers zijn en zich prima overal redden. maar als u iets nodig heeft en ik kan u helpen bij uw aanstaande komst, laat het mij s.v.p. langs deze weg weten.
Hartelijke groeten aan uw ouders,
met warmte, Jorge Arrate”
(Ik laat de achternaam van Heber weg. Niet wetend of hij volledig bekend wil zijn)
Toch leuk :o))