Presentation written for the occasion of the publication of the Subjective Atlas of Amsterdam, 21-3-2023 at Pakhuis De Zwijger , Amsterdam

Fifty-one weeks ago a workshop took place at IHLIA, the International Gay and Lesbian (Trans* and Queer etc) Archive in the Amsterdam Public Library. I got invited, as long time trans* rights activist here in town and elsewhere. Notwithstanding previous information the concept was new and unfamiliar to me so it took a while to come up with something. On the other hand By seeing that the concepts of most others didn’t really apply to my idea, I developed my own concept. I was the only trans* rights activist present so, if you invite me and want a significant contribution to a map from below the city as seen by people who live there, this is what you get.

The conceptualisation more or less needed to be this way. We live in a transphobic town in a transphobic country in a transphobic region. That in all is as hetero normative, as it is transphobic. The Dutch pride themselves in being tolerant. Fuck tolerance. We deserve to be treated as well as anyone else.We have rights. Trans people have relatively little to lose – except their lives or health – so maybe we are a bit more vocal: we demand our rights, we don’t ask nicely anymore.

My map is born out of anger. This anger of still not having the right to unencumbered existence. The map is an indication of – relatively personal – experience of discrimination, fighting against it. It also contains the stories of others known to me. It is not just discrimination, quite a bit of the map is in green, signifying OK, good, great. At the green end you see “vreer HQ”, my home and office. That should of course be a very safe place in general, for trans* people. Also TNN (Transgender Netwerk Nederland), the national trans rights organization and COC, the national LGBTI rights organization are green. An average gay bar is indicated slightly more positive than autonomous social center Vrankrijk. As many queer people and trans* people prefer them over a sometime raunchy punky bar. On Wednesdays though and several Saturdays it should be different, as the queers then take over and Vrankrijk becomes more and more home for the displaced, the undocumented the really queer people. Others can have a better experience at Vrankrijk and worse in gay bars, it is a relatively subjective map, it is my selection and it concerns indicators for safety.

Parks can be lovely, great place to cruise (well, cruising is a bit old fashioned but OK). To meet up with others. At the same time there are enough stories of queers, and women being assaulted in the city parks. So next to being green(ish) you see a red glow on the bottom, indicating there is also risk connected.

Regular people, with a residence status, a job, a house, an accepted gender identity go to the police when a crime has been committed against them. For many of us that is risky, and the Pink in Blue LGBT cops are often still clueless about trans lives. The Amsterdam police has at least one trans woman working there, but that doesn’t tell a lot about the safety of people outside the police force. Plus the single fact of being trans isn’t an assurance. We saw that with Margaret Thatcher in the UK, the Iron Lady. First female prime minister, responsible for the introduction of neoliberalism in the UK. We all would have preferred someone else who hadn’t. Or look at Obama, the first black president. Who didn’t use much of his power to improve life for people in chronic distress, started wars like no one else, didn’t lift black people out of poverty … A Black Democratic president yes, of great symbolic value, but beyond that… not so much. We have to judge public institutions and people therein by what they do to get human rights accepted. All these people don’t do that that much. IN general also the Dutch police is under ever more scrutiny for misbehaviour and not behaving to their best.

Workplace protection or not, for many out trans and gender non conforming people, the job, the office is not a safe place. In  a social climate where the radical right, the extreme right and outright fascists are given an ever stronger voice, life for non normative people gets dangerous. Colleagues will feel free top ask us all kind of questions we don’t want to answer, because we value our privacy, like they would.

So, Where on the one hand experiences are individual, they are not just individual. The are intersubjective, and in social work and when looking at safety, you have to look at who is left behind. Trans* people, the more young, gender non conforming, trans* people who don’t look that cisgender to you, who are of colour and with visible or recognisable dis_abilities and neuro-divergence.. we all run risks. It is up to y’all to help us, and in the end everybody on this planet, survive, flourish.

Queer Community Collective The “Noodles”

for everyone who takes eating noodles for granted

In December 2001, on the last day of the Transgender Film Festival in Amsterdam, a number of transgendered individuals and kindred spirits decided to go out for a meal to make up for the lack of any kind of closing party for the festival.
By the time the plates were empty, a group had been formed born. The restaurant was Wagamama, and thus our name.

As well as the lack of a party, most of us had been missing a group such as The Noodles, for some time. For one thing, we didn’t always feel at home in existing groups, and for another thing, we weren’t always made welcome in those groups.

We aim to break down, or at least broaden the pigeonhole mentality in homo/lesbo and heteroland. Enthusiasm and involvement are the main ingredients in the ‘noodle dish’ we want to share amongst ourselves and with others.

We were inspired to become The Noodles not just by the array of noodle specialties on offer in Wagamama but by the way in which they reflected what we ourselves have to offer. The common ground: almost anything can be included (Diverse and colourful), what’s on your plate is a mix of saple items and extras (familiar and varied) and the result hits the spot (nourishing and stimulating).

We want to move the whole Transgender/Queer issue away from being regarded as pitying and/or pseudo-scientific ways and are working on the following projects.

• an on-going discussion of Transgender/Queer in which both theoretical development and personal experience have a place.
• following-up and archiving other expressed opinions and publications that refer to Transgender/Queer.
• following social developments around Transgender/Queer issues, noting the effects of these such as discrimination and responding in ways which can can range from the seriously indignant to thew playful and celebratory.
• Maintaining contact with the existing groups mentioned above such as the COC, the Boys’ Hour, the Humanitas men’s group, groups from the women’s movement and groups associated with those working in the field of Fay/Lesbian, gender and women’s studies.
• Organising a monthly “Noodles Café” where transgenders, queers, soulmates and other interested parties can make contact.

  We made our wider debut with a discussion at the Pink Film Days in December 2002, an attempt to stimulate discussion and debate around Transgender/Queer.
  This year we hope to reach a wider public, partly through the writing and distribution of a leaflet.

We are organising a party for all Transgenders/Queers and their friends during the 2003 Transgender Film Festival

To put it briefly: The Noodles, a lively mix of research, study and friendly contact. A combination of ideas and practice.

(2002)

N.B. deze tekst komt uit 2008 en was een concept pagina.  Het beschrijft de toenmalige situatie. In tegenstelling tot mijn oudste naam is dit geen dode naam, maar een die in onbruik is geraakt. Die ik zelf heb gekozen en zelf in het archief heb gezet.

Mijn burgerlijke naam is Judith. Dat zegt veel en tegelijk bijzonder weinig over mij. Weinig, want ik ga bij meer namen. Veel, want ik heb die naam bewust gekozen en heb hanteer hem in het dagelijks leven ook nog steeds, naast ‘vreer‘, wat meer een bijnaam, een epitethon is. Ik zie mezelf weliswaar al lang niet meer als vrouw, maar ik heb de naam gehouden: ik heb een zwak voor krachtige vrouwen.

De naam komt van het apocriefe verhaal over Judith, een mooie, jonge, rijke weduwe in een door God verlaten en door de Perzen belegerde stad. Zij zou de problemen wel oplossen met gebruik van haar vrouwelijk intellect. Ik heb een preek van prof. dr. Karel Deurloo van wie ik ooit college heb gehad hier opgenomen omdat ie zo mooi ingaat op het verhaal en de betekenis. Luister en huiver.

Ik heb het geloof ik niet eerder vermeld, maar ik heb ooit theologie gestudeerd in Amsterdam, aan de UvA. Het geloof heb ik achter me gelaten, de verhalen draag ik als erfdeel bij me.

Vrede en zwaard

19 september 1982

Het verhaal van Judith is een verhaal met een “Christine M. effect” [nvdr: Referentie aan “De stilte rond Christine M., film van Marleen Gorris] . Om de moord die moest, kan hartelijk worden gelachen. De witz werkt bevrijdend bij onderdrukten. Fantasierijk schept de verteller een gestalte die de vrouwen uit het boek Richteren [nvdr: tegenwoordig Rechters in de nieuwe vertaling] in zich verenigt (m.n. de profetes Debora en Jaël, die de tyran als dode ‘baart’, Ri. 4 en 5), om ook zijn hoorders tot fantasierijke weerbaarheid te inspireren.

Om de bedreiging van de kleine gemeente te profileren plukt hij al wat gewelddadig groot is uit het Oude Testament bijeen. Nabuchodonasor,de godgrote koning, die Jerusalem verwoestte; Ninivé, de godsgrote stad; de Assyriërs, het wreedste volk uit bijbelse tijden; de wereldoorlogen van het Oosten, waaraan de kleinen volken zich niet kunnen onttrekken. De totalitaire kleine staat toont mondiaal zijn brute macht.

De verteller kiest echter niet voor het welbekende motief van een apocalyptische eindstrijd van de kinderen des lichts en de kinderen der duisternis om zijn toehoorders te bemoedigen. De gemeente van ‘geringen, zwakken, vertwijfelden en wanhopigen’ (Jdt. 9:11) krijgen weliswaar een vertelling met met sprookjesachtige trekken te horen, maar het gebeuren speelt zich af op een gefingeerde lokatie in het midden van het land en als een gefingeerd gebeuren midden in de geschiedenis.

Zeker, de Heer als koning is de grote tegenspeler tegenover koning Nabuchodonasor met zijn totalitair goddelijke aspiraties; hij is overigens ook de tegenspeler t.o.v. zijn eigen weifelmoedige volk, de mensen van het stadje Bethulia, maar zijn rol is niet miraculeus spectaculair. De auteur laat hem bijvoorbeeld geen ‘wonder’ doen door regen in de droge tijd te geven aan het van dorst versmachtende stadje. Het wonder van de bevrijding wordt nuchter en praktisch als menselijk -mogelijk verteld.
Tegen man en macht speelt Judith op listige wijze haar charmes uit. Ze wordt getekend als één die slim en helder haar plan bedenkt en het uitstekend getimed, koelbloedig en met vaste hand ten uitvoer brengt. Ze spreekt en handelt vanuit een innerlijk gezag; ondanks alle vrome woorden zeer seculier. Geen speciale roeping gods voert ze aan, geen godsspraak heeft haar in beweging gebracht. Geen godsboek beschermt haar, geen ingrijpen uit de hemel is nodig om de zaak tot een gelukkig einde te brengen.

Al is de verteller heel ethisch en kuis, bedrog kan maar nét; de erotische momenten worden tot een minimum beperkt: Judith meldt direct bij haar terugkeer: “onteerd heeft hij mij niet!” &minus toch stimuleert hij zijn hoorders tot vindingrijkheid in de marges. Precies daar kan het kleine stapje de beslissende stap zijn. Dit element manifesteert zich ook in de keuze van de lokatie. De geschiedenis speelt zich niet af in Jerusalem, maar in het onbetekenende plaatsje Bethulia, dat toevallig strategisch op de weg naar Jerusalem gelegen is. Ook daar kan de ommekeer ten goede zich voltrekken.
Intussen lijkt Bethulia wel Jerusalem zelf te zijn, alsof Sion uitwisselbaar is met welke plaats dan ook, waar mensen bedreigd wonen. Zulke onder– en boventonen tillen het verhaal uit boven de naïviteit. Een onvoorziene vrouwenhand keert al het overmachtige geweld, laat de zwaarddrager door zijn zwaard vergaan en wordt symbool van het eigensoortige van gods macht. Leert de bijbel de oorlog aan de ‘hand’ van Judith, of horen we hoe op hoogst originele wijze de oorlog ‘verpletterd’ wordt? Wie zou zich ethisch opwinden over ‘het bedrog van Judiths lippen’? De weduwe die geen functionele plaats meer heeft, is het ongedachte wapen van de god, wiens macht niet in de grootte van het getal ligt: ‘Vernietig’ hun trots door een vrouwenhand (9:10) (die juist niet net oorlog en geweld wordt geassocieerd), die zin vat vele Oudtestamentische ‘oorlogsverhalen’, m.n. die van het boek Rechters, samen: de tendens van Tenach t.a.v. de oorlog krijgt reliëf.

In de traditie heeft het boekje behalve in de beeldende kunst (Judith en het hoofd van Holofernes), vooral gewerkt door het voorbeeldige kuise, ascetische, vrome gedrag van de hoofdrolspeelster (Maria-liturgie). Onze generatie vallen andere, wellicht authentiekere aspecten op: De totale-oorlogsdreiging waarop Judith zo slim-praktisch en vindingrijk reageert. Een verhaal om een groep verslagen en geïntimideerde mensen een hart onder de riem te steken, een witz die verademing kan brengen en geestkracht om fantasierijk weerbaar te worden, bedacht op verrassende kansen om een stapje, misschien wel een beslissende stap te doen met andere wapenen en andere mentaliteit dan het wereldwijde gewelddadige systeem.

We zouden echter een beheersend aspect van het verhaal over het hoofd zien, als we niet mét de kerkelijk traditie haar vroomheid zouden benadrukken. Het liturgisch gebed is op kernmomenten van het verhaal de bron van haar fantasie en moed. Alsof het om een “Here-zegen-deze-spijs-amen” voor het eten gaat, bidt Judith bij het heffen van het zwaard van Holofernes om zijn hals te doorklieven: “Heer, god van Israël, sterk mij op deze dag” (13:7). Bonhoeffer zou het i.v.m. de geplande aanslag op Hitler hebben kunnen nazeggen. Zulke liturgie geboren uit vroomheid is niet mals. Zij bezingt dan ook de “Ene, Enige, Enkel stem”. (Huub Oosterhuis) Ora et labora, moet ze gedacht hebben. Want met de liturgie rondom de unieke “Gij, Niet-god” wordt de fantasie die toekomst schept geboren. Dan gebeurt de god van vernederden in mond en handen van een vrouw, van mensen.

Hello everyone

So, here we are again. Another demonstration for our right to good health and good health care. This time explicitly aimed at the Nijmegen clinic. We have enough reasons for that. One of the most important in my opinion is that Nijmegen is not as different from the rest of the clinics as they wish or pretend. Does not advocate for radical change as much as I hoped after their initial conference some two years ago. And when I hear the head of the clinic, she is still pretty much stuck in archaic opinions. A good thing, and they may be the first in this in the Netherlands, they are rolling out a gender sensitive patient registration system with room for non-binary options. Still sub-optimal, but a nice leap.
I am vreer and we may have met at the 2021 demo near VU in Amsterdam where I also spoke, or another one at Dam square. I represent Principle 17, a collective of trans health advocates. We took the initiative some five years ago to do research on health care users’ experiences and initiated a petition against the bloody long waiting lists for access to trans health care. I worked on the European and global level on improving the current DSM and ICD standards for trans* people.

Dutch and international standards depathologize those who can legally think for themselves and pathologize those under parental care. They also pathologize feeling not normatively gendered, which is painfully parallel to pathologization of being gay – which was lifted in 1990, only 22 years ago!
That is stimulating a moral panic against the idea that kids can know their gender identity. That is stimulating a moral panic against gender and sexual difference and ends in violence and discrimnation against trans en gender creative people. See the UK for instance where the TERFs would love to see us made illegal. See Belgrade testerday. See the Dutch “gender doubt” campaign by our own TERFs and reactionary Christians.

Today I am here to present you an Alternative Vision on Trans Health Care, to give us a better tool for our advocacy. The existing heath care standards here in the Netherlands only have one good aspect: they exist. Further they are pretty much trash. Already outdated when they saw the light. With Principle 17 we did some research on the human rights discourse on health and health care these days and what are good guidelines and best practices internationally.
I want to tell you some highlights from our report – im sorry we haven’t brrn able to ptint it, the library systems ere offline. But you can download it from our website principle17.org, in Dutch by the way – English comes later, as we have limited capacity.

Our report gives actually all the reasons and all the tools to eliminate the years of waiting lists. Apart from the budget needed for it, that is a question of political will, like ending poverty and discrimination anyway.

I want to focus on two issues:
1. health care and marginalised groups within the community, including youth 
2. on alternatives

First, As trans* people we are already a marginalised group, and several groups on the right are actively trying to marginalise us even more. Nowadays there is the “gender doubt” campaign that states we are a danger to women. Well, I think we áre a danger to the cis-tem, to the men, to the maintenance of cisgender privilege. The idea that gender is natural flies in their face. And that is what scares the right, another naturalised privilege that goes down the drain. Reason enough to breathe new air in the ages old moral panic “But the children!” Because that is what has been happening over the years: a moral panic that children cannot decide for themselves, that is what causes all the trouble. Take the youth seriously and you can immediately start with blockers and hormones – if that is what they need. Contrary to popular opinion, we don’t force anything upon them.

We see very clearly that those of us who are not white, able-bodied, well educated, not Christian, non neurotypcial, non Dutch speaking are confronted with a huge lack of understanding, incompetence, misinformation, and insufficient knowledge from health care or mental health professionals. This is bigger than just trans* health care, but on these intersections it hurts most. Big parts of our “transition” regime are the consequence of a discriminating cis hetero ablebodied white world.

Second I want to point out some alternatives, that are based on depathologisation. An approach that we are not inherently sick or mad. Apart from being mad for rage about the eternal discrimination. Depathologisation means you go to see someone for your health and get taken seriously immediately. And not only after a psychologist tells health care providers you’re not insane. Like the regular health care user that you are.


Some important overlooked points are that we suffer from being marginalised in society on a daily basis. We’re discriminated against in housing, in school, at work, in public spaces, some of us even at home. As long as we have to struggle for basic needs like adequate housing, good education, proper work, being safe in society, we don’t have equal rights. And then we will continue to suffer, because those basic needs are essential to our survival.

Our colleagues from Trans Zorg NU will present their demands after me and they are very similar to our advice:

• quit gatekeeping pychologists, and depathologise trans health care NOW.
• quit your patronising approaches NOW.
• And don’t you dare try to defund parts of trans health care.

We know where to find your board rooms.

Voor de duidelijkheid: de naam vreer (evt. ook met hoofdletter) is copyleft. Als je die naam wil gebruiken hoef je alleen te zeggen dat ie bij mij vandaan komt. Verder: have fun ermee ?
Ergens verlang ik wel naar een situatie waarin we kunnen zeggen “Ja maar die Vreer D zit er compleet naast, terwijl die Vreer Y het wel goed heeft.”
En wil je die naam niet gebruiken: prima. Veel plezier met je eigen andere naam!

(Symbool is de genderdraaikolk die ik mij heb toegeëigend als tattoo)

Beste mensen. Geachte aanwezigen.

Als jarenlang trans activist, mensenrechten educator en mede-eiser van de excuses, ben ik blij dat jullie er allemaal zijn. Ik spreek voor mijn gemeenschap en ik spreek de politici en bestuurders aanwezig aan. 

Mijn naam is vreer verkerke, ik gebruik hen en hun als referentie, als voornaamwoorden. In 2006 behoorde ik tot de mede-oprichters van TNN. Van 2012 tot aan 2021 was ik bestuurslid bij Transgender Europe in Berlijn en tussen 2013 en 2019 lid van de internationale expertgroep ter hervorming van de Internationale Ziektenclassificatie van de WHO en voor depathologisering. Van daaruit heb ik advocacy collectief Principle 17 voor trans zorg op maat en op basis van mensenrechten opgericht.  

(c) Simon TImmerman op Facebook

Context

Wat is dan de context waarin de oude wet tot stand is gekomen? Was het nieuw en ongehoord wat er gevraagd werd? Nee, eigenlijk niet zo heel erg. Maar men vond het blijkbaar best eng. Heteronormativiteit verlaten is eng. Niet voor niets werd de Roze Zaterdag in Amersfoort in 1983 nog uit elkaar geslagen. Mijn eigen eerste Roze Zaterdag was een jaar later in Nijmegen en ondanks alle optimisme en radicale vrolijkheid was er ook nog zeker spanning te voelen en geweld vindt ook nog steeds plaats. Het gaat hier dus nadrukkelijk om uitingen van heteronormativiteit die door opeenvolgende regeringen niet bestreden is. Op z’n best maakt men ruimte voor andere groepen, maar gelijkwaardigheid wordt zwaar bevochten. Sterker nog, opeenvolgende ministers van Justitie weigeren genoeg te doen tegen homohaat. Niet voor niets moeten COC, TNN en NNID ongeveer jaarlijks op bezoek. Nu kan de regering zeggen dat ze afhankelijk is van de Kamer, maar dan weet ze ook heel goed hoe betrekkelijk dit is. Als de regering betere voorstellen indient bij de Kamer zal deze misschien best akkoord gaan. En de regering is op een aantal belangrijke momenten niet ingegaan op verzoeken vanuit de gemeenschap, want … ja want wat eigenlijk. Want cis heteronormativiteit denk ik.

Autonomie opgeven

De wet die velen van ons, die hier zijn, van levensvreugde beroofde, doordat we voor een juridische wijziging onze lichamelijke autonomie moesten opgeven, is natuurlijk een product van zijn tijd. De eis van een zo ver mogelijke aanpassing aan “het andere geslacht” is een eis die bij de conservatieve christelijke partijen vandaan kwam. In de aanloop naar de wet van 1985 heeft het niet eens veel gescheeld of die mensenrechten schendende eis was er nooit gekomen. Daarnaast dragen ook medici verantwoordelijkheid. Met hun orthodoxe blik. De wet van 2014 is niet toereikend, onder andere dankzij hun ingrijpen achter de schermen.

Reparaties

Ik denk dat het noodzakelijk is om ook over de vergoeding te spreken. Om formele redenen keert de regering ons een minimumbedrag uit. En dat is om een aantal redenen een klap in het gezicht van de trans- en intersekse gemeenschap.
Om te beginnen toon je daarmee niet dat je erkent dat het leed en het onrecht komt door jouw ingrijpen in het leven van mensen. Je ontkent ten enenmale de intentionaliteit van de wetgeving om ons van onze vruchtbaarheid te beroven en ons te verplichten onze lichamen te veranderen, de verplichting om in een erkende maar historisch geconstrueerde categorie te passen. De oude wetgeving, maar ook de vigerende wet nog, is onwetend over de geschiedenis, over onze eeuwenlange aanwezigheid – en onderdrukking – overal. 

Het belang van excuses en reparatie is erkenning van de transfobie van de staat. Door met wetgeving mensen hun rechten te ontnemen vanwege hun zo-zijn, door trans en intersekse mensen te pathologiseren, verklaar je ze voor ongewenst. Net als door niet effectief patriarchaal gedrag tegen te gaan, dat zelfs in wetgeving te gieten. De achtereenvolgende regeringen hebben gewoon selectief oog voor mensenrechten. Niet alleen de LHBTQIA gemeenschap lijdt hieronder, ongeveer iedereen die niet tot de “normgemeenschap” behoort. En rechten, geachte aanwezigen, is waar het om gaat. Ook in het neoliberaal kapitalistische en neokoloniale regime waaronder wij nu leven. Recht op alles wat ons ontnomen is en ontnomen wordt.

En last but not least, het enige andere land dat zijn fout heeft ingezien, Zweden, gaf financieel wel blijk van besef: hun uitkering was vier maal hoger. En het gaat mij op zich niet om het bedrag, de fooi kan ik prima gebruiken. Maar ik denk wel dat het enig inzicht geeft in hoe serieus je iets neemt. 

Misschien speelt mee dat Zweden al eens een tik op de vingers had gehad voor verplichte sterilisatie van groepen cis vrouwen?

Persoonlijk 

Om het persoonlijk te maken: ik heb heb niet getwijfeld dat ik mijn lichaam wilde aanpassen. Aan een ontdekte en groeiende identiteit. Vrouw was ik niet, dat begrip vond ik te beladen en te hetero, ik was eerder lesbo – volgens de ideeën van de Franse filosoof Monique Wittig: niet onderworpen. Al snel werd dat “gender outlaw” op grond van Kate Bornsteins gelijknamige boek. En later werd dat genderqueer. Maar in de meer dan 25 jaar vanaf mijn besluit “this is the way to go” is er *nooit* een fatsoenlijke manier geweest om mijn gender ook te bevrijden. Ik heb het medische traject nadrukkelijk gebruikt ter zelfbevrijding uit de kluisters van de cisheteronorm. Ik ben trots op mijn reis en hoe mijn lichaam is geworden.. De medici met hun psychopathologische raamwerk waren veel te rigide. En ook ik botste constant met hun normen. Maar de staat laat mij juridisch nog steeds niet oprecht leven, ontzegt mij nog steeds het recht op erkenning van mijn identiteit. Dat was toen niet nodig, dat is nu niet nodig. En naast alle andere schandelijke daden van de staat, die weigert zoveel mensenrechtelijke verplichtingen te vervullen, doet hij dat ook hier. Daarom deze J’accuse. Want ik heb er eigenlijk wel genoeg van. 

Registratie

(c) Simon TImmerman op Facebook

Waar we nu staan is halverwege de rechtenschending die zo vaak nog zo standaard is, en complete depathologisering en ‘normalisering’ van anders zijn. Me beperkend tot de juridische situatie eerst: nog steeds moet iemand die geen verstand van jouw leven heeft  je beoordelen – hen is jou niet, en hen is vaak ook niet trans-ervaren. We zijn nog steeds  gepathologiseerd. Alleen wat minder. Halverwege dus.

Het Duitse Grondwettelijk Hof heeft een aantal jaren geleden al aangegeven dat de genderregistratie van M, V, of niets voor intersekse personen, niet deugt en opdracht gegeven een X voor iedereen mogelijk te maken, of het anders maar helemaal te schrappen. De heteronormatieve regering vond het maar niks en kwam met een slap compromis.

De Yogyakartabeginselen voor de toepassing van internationaal recht op het gebied van seksuele oriëntatie, genderidentiteit en geslachtskenmerken zijn helder: je hebt recht op erkenning van je identiteit. Ze zijn ook helder over opgedrongen zorg. Dat kan niet. En dat heeft de huidige wet niet goed afgetimmerd. Maar goed: er is een nota van beantwoording voor de herverbeterde wet die ons wederom wat meer ademruimte geeft. 

Toekomst

Een goede trans en inter toekomst beschouwt ons als volwaardige mensen, verklaart ons niet ziek of defect. Degenen voor wie u de wetgeving maakt, snakken naar echte erkenning. Niet dunnetjes, maar royaal. En net als met sekswerk geldt hier: niet actief beperkende regels voor opstellen, maar vooral láten. Dat betekent dat het aan u is, geachte politici en bestuurders, om barrières weg te ruimen, een sterke visie aan te nemen die leven mogelijk maakt. Dat houdt in, dat u als regering vanuit gelijkwaardigheid gaat werken – daarop is onze grondwet tenslotte gebaseerd. Dus dat u geen groepen om specifieke groepskenmerken achterstelt. Denk aan Artikel 1 van de Grondwet. En niets kan gelijkwaardig zijn als het niet ook rechtvaardig is. Dat is waar Nederland al jaren Heel Slecht in is. Ik beperk mij tot de LHBTQI gemeenschap omdat dat het thema is, maar als ik zie hoe lang we moeten strijden om die rechten binnen te halen, om daar zelfs maar richting gelijkwaardigheid te gaan, dan lijkt u als staat niet te snappen wat die grondwettelijke gelijkwaardigheid inhoudt.

Het uitgangspunt van deze best mogelijke toekomst is, dat alles altijd al van ons is en dat alle rechten altijd al aan iedereen toekomen. Al onze genders zijn altijd al van ons. In die zin bereiken we pas transgender en intersekse gelijkwaardigheid, als het institutionele racisme is opgeruimd. Als er garanties zijn dat we niet meer in een toeslagenschandaal terecht kunnen komen. Wanneer we een eerlijk en antiracistisch asielbeleid hebben dat tegelijk anti-seksistisch en niet heteronormatief is. En een zorgbeleid dat gebaseerd is op de noden van mensen en een sociaal beleid dat mensen versterkt. En een eerlijk beloningsbeleid. 

Om de Star Trek kapiteins te citeren:  Make it so.

Nog maar kort geleden heeft @VUGenderMisTreatment het initiatief genomen om op Instagram de klachten van een aantal trans mensen over hun transitiezorg te publiceren. De respons hierop leidde tot een grote demonstratie en een Kamerdebat begin juli. Waar voor het eerst in onze eigen woorden werd gesproken. We zijn zichtbaar als gemeenschap zelf.

Er is veel te doen rondom trans zichtbaarheid momenteel. Bij IHLIA in de OBA in Amsterdam is een tentoonstelling “Buitengewone geschiedenis” over transgendergeschiedenis in Nederland, er is een fototentoonstelling “X alles en niets” van Mona van den Berg en Nanoah Struik. Recht was een tv programma. De Roze Revolutie ook aandacht voor trans mensen en hun geschiedenis hier. Lees verder →

Deze week heeft het Europese Mensenrechtenhof een einduitspraak gedaan in zaak 64846/11 van Ebrahimian vs. Frankrijk. De klacht stamt al uit 2001. De zaak draait om de rechtmatigheid van ontslag van een maatschappelijk werkster in een Frans ziekenhuis omdat ze haar hoofddoek niet wilde afdoen in een staatsziekenhuis. Aangezien Frankrijk een seculier land is, de laïcité is een van de grondslagen van het land, is het niet toegestaan religieuze herkenningstekenen te dragen, zoals een kruisje, een keppeltje of een hoofddoek. Mevrouw Ebraihimian was het daarmee oneens en vocht totenmet het Europese Mensenrechtenhof.

De Grand Chamber van het Hof heeft Frankrijk in het gelijk gesteld: het is toegestaan om van werknemers te eisen dat ze hun religie voor de privésfeer bewaren, althans deze niet op het werk uiten. Het gaat om het beschermen van de rechten van anderen.

With regard to the question whether the interference was necessary in a democratic society for the protection of the rights and freedoms of others, the Court found that the requirement of neutrality of public officials could be regarded as justified in principle: the State, as employer of the applicant in a public hospital, could consider it necessary that she refrain from expressing her religious beliefs in discharging her functions in order to guarantee equality of treatment of patients.

Het zou de gelijke behandeling van patiënten beter beschermen en het Hof ziet het als proportioneel en de staat was niet buiten zijn boekje gegaan, bleef binnen de margin of appreciation, de ruimte voor eigen interpretatie.  Daarmee is voor het hof de kous af.

Hier botsen dus een aantal zaken: het individuele recht op vrijheid en privacy (gedefinieerd als vrijwaring van bemoeienis met iemands religie), de staatsinrichting van seculariteit en de kwestie van uniciteit of multipliciteit, afwezigheid van tekenen of juist een veelheid.

Op andere plaatsen en in landen waar de seculariteit niet in het nationale DNA zit, bijvoorbeeld zgn. areligieus Nederland, zijn er te langen leste nu opties waardoor een individu zhaar levensovertuiging kan tonen in het werk. Nederland kende (!) politiefunctionarissen met hoofddoeken, tulband. Sinds 2011 niet meer. gewone ambtenaren mogen wel zulke tekenen dragen. In Amsterdam zie je regelmatig vrouwen in lange rokken en met hoofddoek op. Ieder moet zich evenwel aan de wet- en regelgeving houden. Daar is geen uitzondering op. Dat is ook de reden dat de “weigerambtenaar”, die geen huwelijk tussen mensen van hetzelfde geslacht/gender wil afsluiten, aan een uitstervingsbeleid is onderworpen: geen nieuwe aanstellingen na vertrek.

Ik concentreer me hier op de laatste vraag: wat is er te zeggen voor uniciteit, uniformiteit en wat spreekt er voor diversiteit van uitingen? Uniformiteit is gemakkelijk, je ziet in één oogopslag dat iemand een officieel Functionaris is, en de gedachte is dat uniformiteit leidt tot correcte een eenduidige behandeling, uitvoering van wet- en regelgeving. Dat stellen we in principe ook op prijs. Weten dat je netjes volgens de regels wordt behandeld, vooropgesteld dat de regels eerlijk zijn. Iemand die ene hoofddoek draagt, een keppeltje, een tulband of een kruisje, wordt gedacht niet per definitie neutraal te zijn. Die gedachte is incorrect. Iemand kan gelovig zijn zonder uiterlijke tekenen en vooroordelen hebben, en omgekeerd: zichtbaar religieuze mensen kunnen probleemloos alle relevante regels opvolgen en de klant/burger een eersteklas behandeling geven. haat tegen gelijke behandeling van mensen is tegenwoordig zichtbaar gedeeld dwars door alle klassen en geloven heen.

Dan is het accepteren van individuele uiting van groepslidmaatschap een betere weg misschien. Iemand kan met een tulband aangeven Sikh te zijn en zich aan de regels van dit geloof te houden. Mits de tulband maar netjes, ’toonbaar’ is. de traditionele dolk wordt doorgaans niet op prijs gesteld en doorgaans is dat ook geen issue. In Nederland is het een privilege gewapend te mogen zijn. Het is mij in elk geval niet overkomen dat ik joodse mannen met tsitses onder uit hun kleding op het werk heb gezien, keppeltjes wel. Een pruik, zoals veel traditioneel joodse vrouwen dragen is geen issue en geldt ook niet als hoofdbedekking. Niqaabs kwamen tot voor kort nog wel voor, maar wegens zichtbaar en herkenbaar moeten zijn op het werk en zeker ook de nodige islamofobie, is dat uit het arbeidsleven verdreven.

Sprekend over Nederland – andere situaties ken ik niet goed genoeg – zijn ongeveer de enige issues die op enige schaal naar buiten komen omtrent hoofdbedekking en ongewenst gedrag op het werk juist de wrevel en de irritaties van hier geboren niet-islamitische personen jegens de hoofddoekdraagsters. Er zijn gesluierde vrouwen en behoofddoekte vrouwen die wellicht een man op een afstand houden en er zijn gesluierde vrouwen die ook niet mogen werken van man, geloof of staat (hier wegens het gesluierd zijn). In het publieke discours komen deze echter niet frequent meer voor.
Traditioneel kiest Nederland meer voor ‘verdraagzaamheid’ die tot acceptatie en erkenning kan leiden, dan voor het verbieden. Als is dat sinds 2007 sterk aan het veranderen onder invloed van rechts populisme en verharding van de overheid die meer een meer een repressieve en nachtwakersstaat wordt.

Om te weten of er een significant probleem is met religieuze kentekenen en ongelijke behandeling door diegenen, moeten we kijken naar wetgeving en kunnen zaken die het College voor de Rechten van de Mens, v/h CGB)  aanhangig zijn gemaakt. Oordelen ten nadele van de aangeefster/klaagster wil nog niet direct zeggen dat er onrecht is gepleegd te harer nadele. Mogelijk is ook een negatieve en te? strikte naleving van mogelijk incorrecte regels.

NASCHRIFT

Sinds 2019 kennen we een wet die het dragen van niqaabs en boerka’s (“gezichtsbedekkende kleding”, maar zeer specifiek op moslimdracht gericht)  verbiedt. Die totaal niet deugt, moreel noch juridisch. En sinds 2020 werd geconfronteerd met de Covid-19 pandemie waardoor iedereen met een mondkapje moet lopen  op veel plekken (zoals OV en ziekenhuizen) is die wet extra belachelijk en discriminerend. Want nog steeds mag een moslima geen gezichtsbedekkende sluier dragen maar móet ze in het openbaar een mondkapje dragen.
Als dit voor het ECHR onder de margin of appreciation blijft vallen, ben ik bang dat de progressiviteit van het Hof ook erg afhankelijk was van een specifiek generatie rechters en niet van een rechtstraditie. Wat het dan nog steeds niet goed maakt. Ik blijf van de traditie: Legal? Illegal ? Scheissegal!

(een eerste draft is geschreven in 205, en met enige bewerkingen uiteindelijk april 2021 gepubliceerd)